De torque, een sieraad van eer.

torqueDe torque of torc is een metalen sieraad, omgebogen in een cirkelvorm met twee knoppen aan de uiteinden. Het is een voorwerp dat in veel Europese culturen voorkwam, zoals bij de Kelten en de Germanen, waar het een waardevol sieraad was dat symbool stond voor de aristocratie. Doordat de Keltische cultuur een sterke invloed had verspreidde de torque zich overal door Europa, tot ver in Azië. Het voorwerp is terug te vinden in kunstvoorwerpen van de Scythen (Kaukasus en Centraal-Azië) evenals op Perzische afbeeldingen. De Keltische torque verdween grotendeels tijdens de Grote Volksverhuizing, maar in de middeleeuwen kwamen de Vikingen weer met soortgelijke sieraden op de proppen. Bijna onnodig te vermelden dat de torque ook zijn weg had gevonden naar de Romeinen. Verder lezen De torque, een sieraad van eer.

Mythologisch riembeslag

398_4

Een Romeinse soldaat kon je herkennen aan zijn militaire riem, welke tegenwoordig vaak een cingulum militares genoemd wordt. Deze leren riem was vaak bruin of rood, en voorzien van metalen plaatjes. Tijdens de vroege Keizertijd droegen soldaten vaak hun riemen op de “cowboy” manier, d.w.z. dat ze twee riemen kruislings droegen. Aan de ene riem werd vaak het zwaard (gladius) vast gehangen, en aan de andere riem doorgaans de dolk (pugio) aan speciale haakjes. In de loop van de tijd werd deze 2e riem vaak voorzien van 3-8 stroken van leer met metalen beslag en amuletjes. Men vermoed dat dit een mode-ontwikkeling is, begonnen met het splijten van de uiteinden van de riemen, ontwikkelend naar het maken van een apart schortje. milit-cingulum-brit

Fysieke bescherming bood het schortje niet, hoogstens psychologisch! Ook wordt de zwaardriem geleidelijk aan in de 1e eeuw n. Chr. vervangen voor een schouderriem. Mogelijkerwijs hangt dit samen met de opkomst van de plaatpantsers (lorica segmentata), waarop twee riemen onpraktisch zijn door de breedte en gladheid van het pantser. Uiteindelijk verdwijnen ook deze schortjes weer en zien we het beslag in volume verminderen, maar wel meer versierd worden. Ten tijde van de laat Romeinse tijd zijn beide riemen geïntegreerd in 1 grote riem.

Riembeslag met Romulus & Remus, gevonden in Vindonissa
Riembeslag met Romulus & Remus, gevonden in Vindonissa

Deze riemen waren van groot belang van de soldaten, en vormden deel van hun identiteit. Er schenen zelfs straffen te worden uitgedeeld waarbij soldaten hun riem af moesten doen! Deze riemen zijn dus ook zeer persoonlijk en werden vaak in de loop van de jaren uitgebreid, vervangen en versierd. Vaak werden ze bedekt met een laag tin of zilver ter versiering, en ook stonden er vaak afbeeldingen op. Het plaatje zichtbaar hierboven is afkomstig uit Vindonissa, dateerbaar tot de 1e eeuw na Christus. Op dit plaatje is de oorsprongsmythe van Rome afgebeeld. We zien een wolf die twee kinderen aan het zogen is; Romulus en Remus, de stamvaders van de Romeinen.